Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời.

Nhiều người chọn sống trong quá khứ, hoặc là thường xuyên hồi tưởng lại những chuyện đã xảy ra, vì ở đó có nhiều kỷ niệm, đẹp cũng có, không đẹp cũng có, nhưng điều đáng để nhớ đó là những điều trong quá khứ đó không thể xảy ra thêm một lần nào nữa.

Nhiều kỷ niệm đẹp làm người ta mơ hồ và mất đi sự tỉnh táo, mất tin tưởng vào thực tại và sống với đầy rẫy hoài nghi, thay vì nỗ lực hơn thì lại tiếc nuối tại sao trước kia lại có những điều tốt đẹp như vậy.

Còn với Hajime, kỷ niệm của anh ta trong quá khứ khiến Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời thật buồn, cảm động một cách đáng trách, nhưng không biết trách ai, trách nhân vật nào, hay trách tác giả? Ừ thì mình đã trách tác giả viết ra câu chuyện kỳ cục ghê cho đến khi mình đọc thêm các review để biết đây là câu chuyện giống với đời thực của ông nhất.

Năm 12 tuổi, Hajime chơi thân với Shimamoto, sau đó, hai người chia tay vì cô gái 12 tuổi năm ấy thay đổi chỗ ở, chia tay không một lời từ biệt, theo cách hiển nhiên nhất của những đứa trẻ cấp hai.

Lên cấp 3, người yêu Hajime là một cô gái ngoan hiền, dễ dằn vặt và tổn thương. Ở đây mình phải nhắc đến câu "đúng người sai thời điểm", Izumi yêu anh ta thật lòng bằng tất cả mọi nỗi lo sợ, nhưng sự ngây thơ của Izumi và sự tò mò về tính dục tuổi mới lớn của Hajime không hề đồng điệu, Hajime đã làm người yêu tổn thương sâu sắc vì những việc mình đã làm và sau đó rời tỉnh lẻ của mình để học đại học tại Kyoto.

Nếu ai đó muốn định nghĩa cuộc sống màu hồng, mình sẽ nhắc đến ngay Hajime khi anh ta ra trường, làm một công việc nhàm chán trong một thời gian và tìm được người bạn đời hợp ý, có gia thế khủng và hỗ trợ anh ta trở thành ông chủ của hai quán bar kinh doanh thành công, một cuộc sống đủ đầy với vợ là Yukiko và hai con gái đáng yêu. Nhưng có lẽ, mọi chuyện đều xuất phát từ sự hoàn hảo này, điều gì dễ có quá sẽ trở nên "bớt" đáng trân trọng.

Hajime luôn hồi tưởng về quá khứ cùng Shimamoto hay Izumi.

Anh nhớ đến Izumi theo một bức thư bất ngờ từ cô, theo lời kể của một người bạn cấp ba cũ. Izumi trở nên lãnh cảm và đáng sợ với khuôn mặt vô cảm khi đã quá tổn thương sau những gì Hajime đã làm với cô, cô vẫn sống một mình, và không thể tha thứ cho Hajime.
Có thể anh có cảm giác tội lỗi, nhưng không biết làm gì tiếp theo, cũng không thể tìm gặp cô để giải thích điều gì.

Còn về Shimamoto, anh nghĩ về Shimamoto thường xuyên khi cô vài lần ghé quán bar tìm anh, tìm được sự đồng điệu về mọi mặt mà cuốn theo dòng hồi ức về kỷ niệm thời thơ bé. Anh chấp chận bỏ cả cuộc sống đầy đủ hiện tại, bỏ vợ, bỏ hai con gái mà thực lòng thương yêu để đổi lấy cảm giác yêu đương thực sự cùng với Shimamoto. Hai người chấp nhận vứt bỏ tất cả để đến với nhau, chỉ có hai người như những ngày xưa đi học - cặp đôi "con một" đồng cảm với nhau.
Có nhau, cuộc sống của họ như những bản nhạc jazz, cùng nhau đọc sách, cùng ôn lại kỉ niệm, và cùng "sống".

Nhưng dường như, tác giả đang làm người đọc hoài nghi về chính cậu chuyện rằng có phải vì Hajime là người sống trong các hồi tưởng và quá nhớ về những chuyện cũ nên Shimamoto chỉ là chiếc bóng do anh tưởng tượng ra?
Sau đêm Shimamoto biến mất, anh ta lại càng hoang mang và bị chính các suy nghĩ của mình hành hạ vì không hề còn dấu vết gì của cô ta nữa.

Anh nghĩ về biển sâu, nghĩ về phía tây mặt trời, nghĩ về từng ánh đèn le lói và bóng đêm mù mịt, anh không thể tự mình dứt bản thân ra khỏi những luồng suy nghĩ để quay về thực tại cùng vợ và hai con gái.

Kết truyện bằng việc trời sáng lên, Hajime vẫn ngồi đó với hỗn độn hồi tưởng, một đôi bàn tay đặt trên vai anh...

Quá khứ nhiều khi là động lực để cố gắng, nhiều khi là chốn bình yên để nhớ lại và mỉm cười, nhiều khi cũng là xót xa vì hối hận. Và ai cũng có quá khứ...

Nói chung, vì mình thích mạch văn chậm, buồn nhưng dễ gây suy nghĩ của Haruki nên mình lại cày 1 mạch 1 ngày cuối tuần xong quyển này, mình khóc vì người ta khi yêu nhưng phải đánh đổi, phải chấp nhận làm sai để được ở bên nhau, và vì không ai là có lỗi để bị trách móc. Sách của Haruki đáng ghét nhưng không đọc không được.